آگاهی امام جواد از زمان شهادتش

rate

آگاهی امام جواد از زمان شهادتش

۱۳۹۶/۰۵/۲۵0 دیدگاه6735 مشاهده

امام مجتبی علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوارش امیر مؤمنان علیه السلام در سخنرانی خویش و به نقل از جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «از خاندان ما هیچ کس با مرگ طبیعی نمی میرد، یا به ضرب شمشیر و یا به وسیله ی سم کشته خواهد شد».1
امام جواد علیه السلام نیز طبق فرمایش رسول خدا علیه السلام به وسیله ی زهر و به دست معتصم عباسی به شهادت رسید، و همانگونه که پدر بزرگوارش حضرت رضا علیه السلام فرمود: «غاصبان و ظالمان فرزندم را می کشند و به شهادت می رسانند، پس در آن هنگام اهل آسمان بر وی می گریند.2
خبر دادن امام رضا علیه السلام از شهادت فرزند
همان گونه که معروف و مشهور است ، امام رضا علیه السلام در آغاز زندگی مشترک زناشویی خویش دارای فرزندی نشده بود، این موضوع موجب گفتگوهایی میان دوستان و دشمنان گردیده بود، از این رو کلثم فرزند عمران به امام رضا علیه السلام گفت : ای فرزند رسول خدا! دعا کنید خداوند به شما فرزندی عطا کند!
امام رضا علیه السلام فرمود: همانا خداوند فرزندی به من عطا می کند، که او وارث من خواهد بود؛ اما غاصبان و ظالمان او را می کشند و به شهادت می رسانند، پس در آن هنگام اهل آسمان بر او گریه خواهند کرد.3

خبر دادن امام جواد علیه السلام از زمان شهادت خود
ابن بزیع که شغلش عطر فروشی بوده است می گوید: امام جواد علیه السلام فرمود: رهایی و نجات من ، سی ماه پس از فوت مأمون خواهد بود!
پس از شنیدن این سخن ، تاریخ آن روز را به خاطر سپرده ، و روز شماری می کردم تا شهادت امام جواد علیه السلام به وقوع پیوست ، وقتی که تاریخ به یاد مانده در ذهن خویش را فراخوانی نمودم ، متوجه شدم که همان زمانی است که آن حضرت وعده داده بود.4
محمد بن قاسم از پدرش و دیگران روایت می کنند: آنگاه که امام جواد علیه السلام برای آخرین بار از مدینه خارج می شد، به شهر مدینه و قبر پیامبر نگاهی افکند، سپس فرمود: ای مدینه ! تو چه قدر خوبی ! اما بدان که من دیگر به سوی تو بر نمی گردم .5

خبر دادن امام هادی از شهادت پدر علیه السلام
هارون بن فضل می گوید: روزی که امام جواد علیه السلام به شهادت رسیده بود، هیچ کس خبر نداشت ، و در جایی هم منتشر نشده بود، و مردم مدینه هم بی اطلاع بودند، فرزندش امام هادی را دیدم که فرمود: انا لله و انا الیه راجعون ، پدرم از دنیا رفت !
دوستانی که نزد وی بودند با تعجب پرسیدند: چگونه با خبر شدید؟
فرمود: خضوع و خشوعی در برابر خداوند احساس نمودم که تا این لحظه با آن آشنا نبودم.6
سخن امام علیه السلام درباره ی خضوع و خشوع در برابر خداوند، حکایت از شهادت پدر، و انتقال مسئولیت امامت و رهبری جامعه بود.

وصیت نامه ی امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام پیش از شهادت ، به فرزندش (امام هادی) وصیت می کند و گروهی مانند "احمد بن محمد بن ابی خالد" را بر کار خویش ‍ شاهد می گیرد.
چند مطلب در وصیت نامه ی امام جواد به چشم می خورد:
1- جانشینی و امامت پس از خود را به امام هادی علیه السلام سپرد.
2- فرزند دیگرش به نام موسی مبرقع را نیز تحت سرپرستی آن حضرت قرار داد.
3- به جهت کمی سن امام هادی علیه السلام ، مسئولیت اموال ، باغات ، مخارج ، و غلامان را به عبدالله بن مساور واگذار نمود تا وقت بلوغ و امامت امام هادی علیه السلام فرا رسد.7

عامل شهادت و مدفن امام جواد علیه السلام
درباره ی چگونگی شهادت آن حضرت اتفاق نظر وجود دارد که به وسیله ی سم مهلک و کشنده ای که به دست همسرش ام فضل به او خورانده شد، مسموم گشته ، و به شهادت رسید، ولی درباره ی این که چه کسی او را مامور چنین کاری نموده ، اختلافاتی پدید آمده است .
برخی مامون عباسی پدر وی را به عنوان عامل مسموم کردن امام بر شمرده اند.
و برخی شهادت امام علیه السلام را محصول توطئه ی مشترک معتصم و خواهرش ام فضل دانسته اند. 8
و برخی واثق را به عنوان قاتل اصلی معرفی کرده اند. 9
مرحوم سید بن طاووس رحمه الله در ذکر صلوات و درود مخصوص برای هر یک از پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام وقتی که به امام جواد علیه السلام می رسد صلواتی را نقل می کند که در آن اشاره ای به قاتل آن حضرت دارد، آن چنان که می گوید: «خدایا عذاب خود را بر کسی که در قتل امام جواد علیه السلام شریک بوده ، (معتصم ) مضاعف و چند برابر بنما!». 10
پیکر مطهر امام جواد علیه السلام پس از شهادت ، در جانب غربی قبرستان قریش ، در نزدیکی بغداد و در کنار قبر آن جد بزرگوارش امام موسی بن جعفر علیهما السلام به خاک سپرده شد 11، و به همین مناسبت امام رضا علیه السلام پیش از شهادت وی درباره ی برکات وجود قبر آن بزرگوار فرمود، خداوند بغداد را به سبب قبر موسی بن جعفر و محمد جواد علیهما السلام از گزند بلایا نجات می دهد. 12
وقتی امام جواد علیه السلام به دست همسر بی وفایش مسموم گشت ، و آثار مرگ در چهره ی وی آشکار شد، ام فضل پشیمان شده و برای وی گریه کرد، امام جواد علیه السلام به او فرمود: چرا گریه می کنی ؟ به خدا سوگند! آن چنان به فقر و نداری مبتلا شوی که راه نجات از آن را نیابی ، و به بیماری مبتلا گردی که درمانی برای آن نیابی .
اجابت دعای امام جواد علیه السلام در حق قاتلش را، تاریخ به ثبت رسانده ، که هم فقیر گشت ، و هم در بدترین ناحیه از بدن خویش ، به بیماری سختی مبتلا شد، که راه چاره و درمان را به روی خویش بسته دید، و در همان حال از دنیا رفت . 13

منبع:
1. کفایه الاثر: 162، س 3. بحارالانوار: 27/216، ح 18، و 19.
2. عیون المعجزات : 121. 3. عیون المعجزات : 121. (حدیث تلخیص شده است ).
4.کشف الغمه : 2/363. بحار الانوار: 50/63 ذیل ح 40، اثبات الهداة : 3/341 .انوار البهیة 265.
5. الثاقب فی المناقب : 516، ح 444. 6. کافی : 1/381، ح 5. دلائل الامامه : 415، ح 378. اثبات الوصیة : 229. بصائر الدرجات 487، ح 3 و 5. نوادر المعجزات : 189، ح 8. :
7. کافی : 1/492. تذکرة الخواص 321. بحار الانوار: 50/1، ضمن ح 1. اعیان الشیعه : 2/32.
8. مروج الذهب : 4/52.ائمة الهدی : 125. نزهة الجلیس . 2/111. مناقب ابن شهر آشوب : 4/379.
9. کشف الغمة : 2/345. 10. اقبال الاعمال : 372. بحار الانوار: 50/15، ح 18.
11.کافی : 1/492. هدایة الکبری : 295.اثبات الوصیة : 227. مروج الذهب : 4/52. کشف الغمة : 2/345.نزهة الجلیس : 2/111. اعیان الشیعه : 2/32. تذکرة الخواص : 321.تاریخ بغداد: 3/54.
12. جامع الاخبار: 28.تهذیب : 6/82، ح 162. بحار الانوار: 92/2، ح 6.
13. اثبات الوصیة : 227.اعیان الشیعه : 2/35. عیون المعجزات : 131. بحار الانوار: 50/16، ح 26.دلائل الامامه : 395. (سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری ، مهدی اسماعیلی تبیان)